Czym jest lipodemia?

Obrzęk lipidowy (lipodemia) występuje w historii ludzkości już od dawna. Typowe dla tego schorzenia zmiany kształtu nóg zostały przedstawione 3500 lat temu na płaskorzeźbie królowej Punt w świątyni egipskiej. Jednak pierwszy naukowy opis “choroby grubych nóg” pojawił się dopiero w roku 1940 roku.

Czym jest lipodemia?

Jest to choroba przewlekła, której cechą charakterystyczną jest obustronne zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej od pasa w dół, zazwyczaj z zaoszczędzeniem kostek i stóp. Pacjentom często też towarzyszy obrzęk ortostatyczny, spowodowany długotrwałym przebywaniem w pozycji stojącej lub siedzącej, a także skłonność do pojawiania się siniaków nawet po delikatnym dotknięciu. 

Niezwykle ważnym aspektem jest to, że tkanka tłuszczowa w przebiegu lipodemii nie ulega redukcji podczas stosowania restrykcyjnych diet czy systematycznych ćwiczeń fizycznych. 

Przyczyny lipodemii

Etiologia choroby nie jest do końca poznana. Lipodemia najprawdopodobniej uwarunkowana jest genetycznie. Jednak objawy, z reguły występują jedynie u kobiet i pojawiają się dopiero w okresie dojrzewania. Zaostrzenie przebiegu lipodemii nierzadko ma miejsce w okresie ciąży i okresie okołomenopauzalnym. Może to sugerować związek choroby ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w kobiecym organizmie. Ponadto, czynnikiem predysponującym do tego schorzenia są też problemy z prawidłowym metabolizowaniem wysięku z naczyń krwionośnych.

Na czym polega obrzęk lipidowy?

Wyróżniamy trzy podstawowe stadia lipodemii:

• Pierwsze z nich może trwać nawet kilka lat i objawia się przede wszystkim spadkiem elastyczności skóry. W tym stadium tkanka skórna jest nadal miękka i gładka oraz nie prezentuje żadnych zmian barwnych. Jednak wykonując dokładne badanie palpacyjne można już wyczuć subtelne guzki w tkance podskórnej, która zaczyna swoją strukturą przypominać gąbkę. 
• W kolejnym etapie schorzenia dochodzi już do wyczuwalnego stwardnienia skóry. Pod tkanką skórną zaczynają być widoczne gołym okiem liczne nierówności. Spowodowane są one tworzeniem się dużych płatów podskórnej tkanki tłuszczowej. Dodatkowo pojawia się obrzęk lipidowy narastający w ciągu dnia, a także nadwrażliwość na dotyk i uczucie napięcia w obrębie ud. 
• W ostatnim, trzecim stadium choroby rozrost tkanki tłuszczowej jest na tyle duży, że guzki podskórne mogą być nawet wielkości pięści. W tym momencie widoczna już jest deformacja kończyn dolnych. Na tym etapie może pojawić się też wtórny obrzęk limfatyczny- jedno z głównych powikłań nieleczonego obrzęku lipidowego.

Obrzęk lipidowy- jak leczyć?

Ze względu na brak poznanej przyczyny choroby, niemożliwe jest leczenie przyczynowe. Terapia objawowa polega na zmniejszeniu przykrych dolegliwości i poprawie jakości życia pacjentki. 

Metody zachowawcze

• Bardzo ważna jest właściwa pielęgnacja skóry. Ma na celu zapobieganie otarciom, odparzeniom, jak również możliwości wystąpienia w tych miejscach infekcji.
• Warto również wykonywać masaże, nawet te samodzielnie w domu. Wskazany jest także drenaż limfatyczny, jeśli w przebiegu lipodemii doszło do uszkodzenia naczyń limfatycznych. 
• Fizjoterapeuci zajmują się również specjalną terapią uciskową i presoterapią, w zwalczaniu objawów lipodemii.
• Pacjentom poleca jest również specjalna odzież uciskowa.
• Chorzy powinni zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad zdrowej diety i systematyczną aktywność fizyczną. Nadmierna masa ciała dodatkowo obciąża stawy i często wpływa na pogłębienie niezadowolenia ze swojego wyglądu.
• Bardzo często obrzęk zaostrza upał. Przesadne opalanie, sauny oraz pobyty w dusznych i gorących przestrzeniach są raczej niewskazane.

Leczenie lipodemii- liposukcja

Jednym z bardziej radykalnych sposobów leczenia objawów obrzęku limfatycznego jest liposukcja. Jest to małoinwazyjny zabieg polegający na usunięciu nadmiaru tkanki tłuszczowej z określonych obszarów ciała. Wyróżnić można kilka rodzajów liposukcji- tradycyjną, laserową czy ultradźwiękową. Dobór metody odpowiada indywidualnym predyspozycjom oraz oczekiwaniom, każdego pacjenta.

Okazuje się, że najlepsze efekty leczenia osiągane są poprzez łączenie metod zachowawczych i liposukcji. 

Obrzęk lipidowy- powikłania w wyniku braku leczenia

• Najpoważniejszym z nich jest wtórny obrzęk limfatyczny. Jest on powodowany nadmierną kumulacją komórek tłuszczowych w tkance łącznej. Skutkuje to całkowitą blokadą otaczających je naczyń limfatycznych i silnym bólem. 
• Obrzęk lipidowy może prowadzić do postępujących zmian zwyrodnieniowych kolan i kręgosłupa, pojawieniem się żylaków, a nawet uszkodzeniem żył głębokich.
• Lipodemia jest również czynnikiem ryzyka infekcji skórnych. Nieleczone zakażenia mogą mieć poważne skutki i ciężki przebieg.
• Często osoby cierpiące na lipodemię zmagają się ze zmniejszoną pewnością siebie, wycofaniem z życia towarzyskiego i ogólnym spadkiem jakości życia. Ważne jest, aby w tym przypadku zgłosić się do psychologa.