Glukoza pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie. Odpowiada ona za prawidłowe odżywienie naszych komórek. To właśnie glukoza sprawia, że możemy się ruszać, oddychać i myśleć. Komórki pozbawione glukozy nie funkcjonują w odpowiedni sposób. Stężenie glukozy w naszej krwi jest ściśle kontrolowane i waha się pomiędzy 70 a 100 mg/dl, choć różne laboratoria mogą podawać nieco różne normy. Co sprawia, że niektórzy z nas maja problemy z cukrem? Skąd bierze się cukrzyca? I dlaczego nazywa się ją niezakaźną epidemią XXI wieku?
Czym jest glukoza?
Glukoza to cukier prosty. Osobom, które są niezwiązane na co dzień z chemią czy biologią, mówi to pewnie niewiele. Cukier prosty jest to podstawowy element cukrów złożonych, takich jak skrobia czy sacharoza. Cukier prosty, jak glukoza, jest koralikiem w sznurze sacharozy oraz skrobi. Sacharoza jest to zwykły cukier, który mamy w cukierniczkach, dodajemy do ciast czy napojów. Skrobia z kolei występuje w ziemniakach, makaronach, mąkach czy też ryżu. Glukoza jest więc pojedynczym elementem wspomnianych cukrów. Glukoza odgrywa niezwykle ważną rolę w naszym organizmie. To ona odżywia nasze komórki. Przetwarzanie glukozy do glikogenu sprawia z kolei, że nasz organizm jest w stanie magazynować energię w wątrobie.
Skąd organizm wie, jakie mieć stężenie glukozy we krwi?
Stężenie glukozy we krwi jest ściśle regulowane. Z jednej strony nie może być ono zbyt wysokie, a z drugiej zbyt niskie. Zbyt wysokie stężenia glukozy, zwane fachowo hiperglikemią, prowadzą do różnego rodzaju powikłań. Przewlekła hiperglikemia uszkadza nasze nerwy, nerki, serce oraz prowadzi do ślepoty. Hipoglikemia, czyli niedocukrzenie, może z kolei prowadzić do drażliwości, zdenerwowania, drżenia rąk czy też zamazanego widzenia. Skrajna hipoglikemia jest wręcz stanem zagrożenia życia. Co jednak sprawia, że nasz organizm sprawnie reguluje stężenia glukozy we krwi? Okazuje się, że za regulacje stężenia glukozy w naszej krwi odpowiada szereg hormonów. Hormony takie jak glukagon, adrenalina czy kortyzol powodują podwyższenie stężenia glukozy. Z kolei insulina prowadzi do obniżenia stężenia glukozy we krwi.
Jak działa insulina?
Insulina to jeden z najważniejszych hormonów w ludzkim organizmie. Insulina jest produkowana przez naszą trzustkę, a konkretniej przez znajdujące się w niej wyspy Langerhansa. Ma ona działanie anaboliczne. Oznacza to, że powoduje ona budowanie tkanek oraz substancji w naszym organizmie. Insulina zwiększa wychwyt glukozy do komórek. Ponadto blokuje ona produkcję glukozy w naszej wątrobie. Warto zaznaczyć, że insulina odpowiada również za budowę naszych mięśni i tkanki tłuszczowej. Tym samym insulina powoduje obniżenie stężenia glukozy w naszej krwi.
Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca to, najogólniej mówiąc, grupa chorób charakteryzująca się zbyt wysokim stężeniem glukozy we krwi. Powodów cukrzycy może być wiele, choć generalnie możemy je zawęzić do dwóch przyczyn:
- niedobór insuliny lub jej zupełny brak, wynikający z braku produkcji przez trzustkę,
- nieprawidłowe bądź niedostateczne działanie insuliny.
Zdarzają się również sytuacje, w których dochodzi do wzmożonego działania hormonów przeciwstawnych do insuliny. Przykładem takiej sytuacji może być cukrzyca wywołana przewlekłym przyjmowaniem leków sterydowych.
Kto powinien sobie badać cukier?
Generalnie rzecz ujmując, każdy z nas powinien badać cukier przynajmniej raz na trzy lata po czterdziestym piątym rokiem życia. Niemniej jednak wiele z nas powinno robić to co roku. Dlaczego? Dlatego, że do wystąpienia cukrzycy mogą predysponować inne choroby lub schorzenia. Kto powinien badać cukier częściej? Osoby, które:
- chorują na nadciśnienie (także wtedy, kiedy przyjmują leki na nadciśnienie),
- mają nieprawidłowe stężenia lipidów w osoczu (zbyt wysoki cholesterol),
- miały cukrzyce ciążową,
- mają problem z nadwagą bądź otyłością,
- mają problemy hormonalne, na przykład z tarczycą,
- w rodzinach w których są osoby, które chorują na cukrzycę.