Witamina A jest jedną z tych “medialnych” witamin, o których mówi się dość sporo. Jeszcze kilka lat temu popularne były reklamy soków marchwiowych, które bogate są w witaminę A. Powszechnie kojarzymy ją ze sprawnym funkcjonowaniem wzroku, układem odpornościowym oraz prawidłową funkcją skóry. Czy witamina A ma jednak jakieś inne zadania w ludzkim organizmie? Skąd można ją czerpać? I czy faktycznie marchew zawiera w sobie duże ilości tej życiodajnej witaminy? W poniższym artykule postaram się również wyjaśnić, czym pod względem biochemicznym jest witamina A. Przeanalizujemy również skutki jej niedoboru oraz nadmiaru. Zapraszam do zapoznania się z krótką analizą właściwości witaminy A.
Witamina A – jedna substancja czy cała grupa?
Zgodnie z definicją określenie witaminy A odnosi się do rozpuszczalnego w tłuszczach all-trans retinolu. Niemniej jednak powszechnie do grupy witaminy A wliczamy całą grupę retinolu oraz jego aktywnych metabolitów. Na potrzeby tego artykułu pominę całą masę biochemicznych procesów obróbki witaminy A zachodzących w naszym ciele. Niezależnie od tego, co uznamy za witaminę A warto zaznaczyć, że jest to substancja, która nie jest wytwarzana przez nasz organizm. Tym samym musimy przyjmować ją lub jej metabolity wraz z pożywieniem. Jako ciekawostkę warto dodać, że witamina A w połączeniu z chemioterapeutykami jest standardem leczenia ostrej białaczki promielocytowej.
Planujesz zabieg z zakresu chirurgii plastycznej czy medycyny estetycznej?
Zapraszam
Arkadiusz Kuna
Jaką rolę odgrywa witamina A?
Rola witaminy A jest nie do przecenienia. Bierze ona udział w szeregu różnych procesów zachodzących w naszym organizmie. Naukowcy twierdzą, że bierze ona udział w regulacji nawet 500 różnych genów odpowiadających za wzrost oraz podział naszych komórek. Witamina A odgrywa również niemałą rolę w prawidłowym widzeniu. Ponadto ma duży wpływ na nasz układ odpornościowy oraz metabolizm. Co może być zaskakujące, witamina A bierze również udział w regulacji pracy naszego układu rozrodczego. Mówiąc nieco inaczej – ciężko wskazać jakikolwiek układ w ciele człowieka, na który witamina A nie ma wpływu. Tym samym bardzo ważnym jest, aby dbać o jej regularne dostarczanie wraz z pożywieniem. Źródłem witaminy A są produkty takie jak wątróbka, nabiał i produkty zbożowe. Nie oznacza to jednak, że weganie są skazani na niedobór witaminy A. Prowitamina witaminy A znajduje się w żółtych i pomarańczowych warzywach, takich jak marchew, bataty i dynie oraz w liściach szpinaku oraz jarmużu. Wśród owoców na szczególne wyróżnienie zasługują mango, morele i papaje.
Jakie są skutki niedoboru witaminy A?
Niedobór witaminy A jest wbrew pozorom niedoborem dość powszechnym. W krajach rozwijających się wynika z niedostatecznej podaży tej witaminy w pożywieniu. W krajach takich jak Polska do niedoboru witaminy A dochodzi zazwyczaj w przebiegu chorób ogólnoustrojowych. Są to zazwyczaj choroby wątroby bądź układu pokarmowego. Skutki niedoboru witaminy A mogą być zarówno uciążliwe, jak i groźne. Niedobór witaminy A pogarsza funkcję naszej skóry i sprawia, że jest ona sucha. Ponadto osoby, u których występuje niedobór tej witaminy, częściej i dłużej chorują. Jest to związane z osłabieniem układu odpornościowego. Zauważono też, że niedobór witaminy A może wywoływać anemię. Innym objawem niedoboru witaminy A jest pogorszenie wzroku, szczególnie po zmroku. Określa się to mianem tzw. kurzej ślepoty. Wynika to między innymi z wysuszenia śluzówek oraz nieprawidłowej pracy narządu wzroku. Warto zauważyć, że niedobór witaminy A jest zazwyczaj problemem przewlekłym i może prowadzić do trwałej ślepoty. Niemniej każdy niedobór tej witaminy negatywnie rzutuje na jakość oraz długość życia.
Czy witaminy A może być za dużo?
Warto zaznaczyć, że witaminy A może być w organizmie za dużo. Jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach. Tym samym występuje ryzyko jej przedawkowania, gdyż odkłada się w tkance tłuszczowej. Zbyt duża podaż witaminy A występuje zazwyczaj, gdy spożywamy wiele produktów w nią bogatych, a do tego przyjmujemy suplementy diety zawierające witaminę A. Hiperwitaminoza, bo tak określa się nadmiar danej witaminy, może dawać różne objawy. W tym przypadku najczęściej są to nudności, wymioty, bóle głowy, bóle kości, a nawet groźny dla życia wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Objawom tym towarzyszą nierzadko objawy skórne takie jak nadmierne rogowacenie czy rumień. Należy wtedy bezzwłocznie udać się do lekarza.